Stichting Stedenband Veenendaal - Olomouc
Stichting Stedenband Veenendaal - Olomouc bevordert de samenwerking tussen personen en organisaties van beide steden.
Geschiedenis
De geschiedenis van OlomoucDe stad Olomouc, gelegen aan de rivier de Morava op het kruispunt van belangrijke handelswegen, begon haar roemrijke geschiedenis al in de 10e eeuw. Vanaf die tijd kunnen we periodes van grote bloei en van ernstig verval waarnemen. Die zetel van het deelvorstendom wonnen aanzien en gewicht van het bisdom in 1063. Een paar jaar later, in 1087, werd het beroemste klooster van Olomouc, Hradisko, gesticht. Buiten het landsheerlijke en kerkelijke centrum ontwikkelde zich vanaf de dertiger jaren van de 13e eeuw een stedelijk element. Als gevolg van deze ontwikkeling onstonden er twee centra, de zgn. Predhradi of Voorburcht en de eigenlijke stad.
Al spoedig na zijn ontstaan werd Olomouc één van de belangrijkste centra van het koninkrijk Bohemen en het werd tot medio 17e eeuw als hoofdstad van Moravié aangeduid. De economische en culturele bloei van de stad waren overeenkomstig de positie die zij innam.
De negatieve houding tegenover de Hussietische prereformatische-beweging (in Olomouc werden in 1415 twee aanhangers van Jan Hus verbrand) leidde tot de daaropvolgende opstand tegen de Boheemse koning Georg van Podebrad. Deze houding werd beloond door de kroning te Olomouc van de Hongaarse koning Matthias Corvinus tot koning van Bohemen in 1469.
De 16e eeuw werd niet alleen door de economische en culturele opbloei van de stad gekenmerkt, maar ook door hevige botsingen tussen de Olomoucer bisschoppen en de protestantsgezinde burgerij in de tweede helft van die eeuw. Ter ondersteuning van zijn contrareformatorische streven riep bisschop Willem Prusinosky in 1566 de Jezuìten naar Olomouc. Deze stichten in 1566 een gymnasium dat een paar jaar later (1573) tot universiteit werd verheven.
De dramatische gebeurtenis van de eerste helft van de zeventiende eeuw, de dertigjarige oorlog die begon met de anti-Habsburgse opstand in 1618, hadden voor Olomouc bijzonder tragische gevolgen.
De Zweedse bezetting van de stad, van 1642 tot 1650, betekende niet alleen het verlies van de positie als eerste stad van Moravië, maar ook een vrijwel volkomen vernietiging van de stad. Gelukkig werd het voorstel om de resten van de stad met de grond gelijk te maken niet goedgekeurd en zo kon de stad worden hergebouwd en zich opnieuw ontwikkelen. Hierbij kwam het vooral tot de bouw van imposante kerken. De veelbelovende ontwikkeling van de stad werdt opnieuw gefuikt toen in 1741 de Pruisen de stad innamen. Om aan het Pruisische gevaar het hoofd te bieden had de Weense regering een krachtig fort nodig. Daarom riep zij Olomouc tot vestingsstad uit. Deze bewees haar effectiviteit weliswaar in 1758, toen ze een nieuwe Pruisische inval wist af te slaan, maar de stad verloor met haar keurslijf van wallen en bastions de mogelijkheid tot verdere ontwikkeling. Zelfs de verhoging van het bisdom tot aartsbisdom in 1777 kon het prestige van de stad niet versterken.
In het woelige jaar 1848 week het keizerlijke hof vanuit Wenen naar het wat provinciaalse en relatief rustige Olomouc uit en het Olomoucer bisdom werd de plaats waar Frans Jozef I de keizerlijke troon besteeg. De actieve deelname van de Olmoucer studenten aan de sociale woelngen in deze perioe bracht met zich mee dat de universiteit in 1860 werd gedegradeerd tot acedemie. In 1946 werd deze op één na oudste universiteit van Tsjechië als Palacky Universiteit weer in volle luister hersteld. Heden ten dage telt zij zeven faculteiten (filosofie en letteren, medicijnen, natuurwetenschappen, pedagogiek, rechten, sportwetenschappen en theologie) met zo'n 8.500 studenten.
De opheffing van de vestigingsstadstatus en de slechting van de wallen aan het eind van de 19e eeuw maakten de ontwikkeling van de stad en van roemrijke parken mogelijk. De onontwikkelde industrie, door de stad veeleer als een gemis gevoeld, had echter ook een positieve kant: Olomouc bewaarde haar aangezicht, het rustige klimaat van de universiteiststad, de romantiek van de hoekjes waar het verleden dichterbij is dan het heden, alsmede een reeks monumenten waar maar weinig steden trots op kunnen zijn.
Toch is Olomouc allerminst een ingeslapen stad. We noemden reeds de universiteit. Daarnaast is het culturele leven ook rijkelijk vertegenwoordigd met het Moravische Theater (Moravske divaldlo), de Moravische Filharmonie (Moravska filharmonie), het Museum de kunsten (Muzeum umeni), het Streekmuseum (Vlastvedne muzuem), alsmede een hele reeks privé galeriën en tentoonstellingen.
Voor Nederlanders speciaal aantrekkelijk is het tentoonstellingspark Flora, waar elk jaar een grote bloemententoonstelling wordt gehouden. Daarnaast worden de tentoonstellingshallen ook voor andere acties zoals de boekenjaarmarkt Libri gebruikt. Tenslotte is Olomouc ook een belangrijk sportcentrum. De Olomoucer hockeyclub HC Olomouc behoort tot de leidende teams van Tsjchië en de voetbalclubs SK Olomouc en Sigma MZ behaalden aan het begin van de jaren negentig niet geringe successen op Europees niveau.